شب ادراری و درمان آن

شما پدران و مادران ميدانيد كه شب ادراري كودكان تا چه سني امري طبيعي است. به اعتقاد پزشكان به طور معمول كودكان در سن 3 تا 4 سالگي ميآموزند كه شبها ادرار خود را كنترل كنند اما شب ادراري تا 6 سالگي و حتي گاهي تا 7 سالگي امري طبيعي است. براساس اين تحقيقات در 5 سالگي 15 درصد كودكان و در 6 سالگي 10 درصد مبتلا به شب ادراري هستند كه 60 درصد آنها را نيز پسرها تشكيل ميدهند. در اكثر موارد شب ادراري خود به خود برطرف ميشود ولي اغلب موارد ترس و نگراني در كودك و والدين مشاهده ميشود و 20 درصد كودكان كه شب ادراري دارند عدم كنترل ادرار در روز هم دارند.
انواع شب ادراري
شب ادراريهاي كودكان به دو دسته تقسيم ميشود:
دسته اول: كودكان خردسال زير 5 سال كه هنوز مراحل كنترل ادرار را در طول شب نياموختهاند.
دسته دوم:كودكاني كه بعد از 3 ماه متوالي قادر بودهاند شبها خشك بخوابند مجددا دچار ناتواني كنترل ادرارشان شدهاند، علل مختلفي در اين نوع شب ادراري موثر است نظير طلاق والدين، مرگ يكي از والدين، تولد كودك ديگر، ترس و اضطراب از دست دادن مهر و محبت والدين، جلب نظر والدين، ترس از تنبيه و در بچههاي بزرگتر مشكل در مدرسه و دوستان و در كل هيجانات مختلف همچنين مشكلات كليوي، مثانه، مجاري ادراري، عفونتهاي گوناگون سيستم دفاع ادرار نيز موثر است.
ثابت شده است عوامل ارثي و سوابق والدين نيز در بروز شب ادراري موثر است به باور كارشناسان و پزشكان بايد توجه داشت همانطور كه زمان راه افتادن و حرف زدن بچهها با هم متفاوت است، روند بالا رفتن ظرفيت مثانه و زمان قدرت كنترل مثانه نيز در كودكان ممكن است باهم متفاوت باشد.
مهمترين اقدام درماني توجيه كردن والدين است كه شب ادراري غيرارادي است و به هيچ وجه نبايد كودك تنبيه ياسرزنش شود. ديگر اعضاي خانواده نيز نبايد كودك را به علت شب ادراري مسخره كنندبه گفته پزشكان، يكي از عوامل بسيار مهم در شب ادراري كه به تازگي بسيار اهميت پيدا كرده است، آلرژي و حساسيت كودك به غذاها و بخصوص شير گاو است، لذا بايد دقيقا توجه داشت كه در چه شبهايي و با مصرف چه مواد يا غذاهايي اين شب ادراري تشديد ميشود تا از مصرف آنها پرهيز گردد. از سوي ديگر برخي پزشكان معتقدند كه خواب عميق در ابتلا به شب ادراري تاثيري ندارد بلكه تحقيقات جديد نشان داده است كه بين خواب كودكان مبتلا به شب ادراري و ساير كودكان تفاوتي وجود ندارد و خيس كردن در هر مرحله از خواب چه عميق و چه سطحي ممكن است اتفاق بيفتد.
درمان شب ادراري
مهمترين اقدام درماني توجيه كردن والدين است كه شب ادراري غيرارادي است و به هيچ وجه نبايد كودك تنبيه ياسرزنش شود و ديگر اعضاي خانواده نيز نبايد كودك را به علت شب ادراري مسخره كنند. تشويق كودك به بيان مشكلات خود و اصلاح رابطه كودك و اعضاي خانواده، از بين بردن جو اضطراب براي كودك تهيه و نصب ورقه بالاي تخت كودك به اين منظور كه شبهايي كه كودك خشك باشد توسط خودش يك ستاره يا خورشيد روي آن علامت زده شود و ميتوان به منظور تشويق يك جايزه مثلا ده ستاره به او داد. به كودك اطمينان بدهيد كه شب ادراري در سن او مساله طبيعي است و تقصير او نيست و به بفهمانيد كه او اين كار را از روي عمد انجام نميدهد.
به كودك اجازه ندهيد مايعات زياد دو ساعت قبل از اين كه به رختخواب برود بنوشد. كودك را قبل از خواب حتما به دستشويي ببريد. در طي روز با كودك تمرين كنيد كه كمي ادرار خود را به مدت طولانيتري نگه دارد تا ظرفيت مثانه بزرگتر شود و ادرار بيشتري نگه دارد و بعد ادرار را تخليه كند ولي اين مدت نگه داشتن ادرار را زياد طولاني نكنيد به صورت معمول كودك را دو تا سه بار در طول نيمه شب بيدار كنيد و او را به دستشويي ببريد تا ادرار خود را تخليه كند. همچنين مسير دستشويي تا محل خواب كودك را طوري طراحي كنيد كه كودك به راحتي به توالت دسترسي داشته باشد. به او ياد دهيد كه بايد در طول شب دستشويياش را نگه دارد نه اين كه او را تهديد به تنبيه كردن كنيد و نه تحقيرش كنيد. بايد حس مسووليت را به او القا كنيد و بايد كاري كنيد كه اين موضوع نهتنها دغدغه ذهني شما بلكه دغدغه ذهني او شود.
يك چراغ خواب روشن كنيد تا او شبها بدون ترس بتواند به دستشويي برود و شما را بيدار نكند. تجويز دارو براي درمان اين اختلال رفتاري معمولا كوتاهمدت و با توجه به سن و وزن كودك است و بايد تحت نظر پزشك انجام شود و با توجه به امكان عدد بيماري پس از قطع دارو بهتر است كه با استفاده از روشهاي غيردارويي همچون آرامش دادن و تعيين جايزه، درمان صورت گيرد و افزايش سطح آگاهي والدين و معلمان و اصلاح الگوهاي محيطي حاكم بر دنياي رواني كودك نيز از شيوههاي مهم پيشگيري از بروز اين اختلال رفتاري در كودك است