درمان بیماری کبد چرب

آیا رسوب چربی در کبد، می ‌تواند عوارضی را نیز به دنبال داشته باشد؟

بله، در یکی از انواع بیماری کبد چرب به نام " Non Alcoholic Steatohepatitis" یا "NASH" ، همراه با رسوب چربی در کبد، التهاب نیز دیده می ‌شود. این التهاب با از بین رفتن سلول‌های کبدی و افزایش آنزیم‌های کبدی متعاقب آن همراه است.

در نمونه ‌برداری از کبد این افراد، ترشح سلول‌های التهابی و درجاتی از رسوب چربی همراه با از بین رفتن سلول‌های کبدی دیده می ‌شود. در صورت ادامه ی این وضعیت، نهایتاً در تعدادی از بیماران عوارض جدی و حتی سیروز می ‌تواند ایجاد شود.

البته بالا نبودن آنزیم‌های کبدی دلیل بر عدم وجود التهاب و نکروز سلول‌های کبدی نیست، یعنی حتی بدون افزایش آنزیم‌های کبدی نیز، بیماری در حضور کبد چرب امکان پیشرفت دارد.

اگر با وجود کبد چرب، سن بیمار بالاتر از 45 سال بوده و دچار چاقی شدید BMI بیشتر از 30) نیز باشد و در آزمایش‌ آنزیم‌های کبدی وی، یعنی (ALT)* و (AST)** بزرگ تر از 1باشد و فرد به دیابت هم مبتلا باشد، خطر پیدایش فیبروز در کبد افزایش می ‌یابد.

معمولاً التهاب ایجاد شده در رابطه با اثر مخرب دی ‌اکسیداتیو و به دنبال آن پراکسیداسیون چربی هاست. به دنبال این واکنش‌ها، مواد شیمیایی واسطه ‌ای و التهابی از سلول‌های مختلف آزاد می‌ شوند که سبب تشدید عوارض می ‌گردند.

بیشترین تئوری در مورد علت ایجاد کبد چرب، مقاومت به انسولین است که به دنبال آن سایر حوادث از جمله آسیب اکسیداتیو و... ایجاد می ‌شود. در این زمینه آهن موجود در کبد، چربی، کمبود آنتی اکسیدان‌ها و باکتری های روده‌ای به ایجاد آسیب‌های اکسیداتیو کمک می ‌کنند.

تشخیص کبد چرب چگونه است؟

 بیشتر افراد مبتلا به کبد چرب بدون علت هستند، بنابراین در مورد کسانی که مستعد این عارضه هستند باید به این موضوع توجه کرد.

در نهایت نمونه ‌برداری از کبد است که تشخیص کبد چرب و NASH را قطعی می‌ کند. افزایش آنزیم‌های کبدی در حد خفیف تا متوسط است، در سونوگرافی نیز معمولاً افزایش اکوی کبد به طور منتشر همراه با بزرگی کبد دیده می‌ شود که البته این تغییرات ثابت و همیشگی نیستند. در سی تی اسکن بر خلاف سونوگرافی، دانسیته(چگالی) کبد کمتر از حد معمول است.

در نمونه ‌برداری کبد نیز رسوب واکوئل‌های چربی را به همراه یا بدون ترشح سلول‌های التهابی و فیبروز می ‌توان دید.

آیا نمونه ‌برداری از کبد برای تمام مبتلایان به کبد چرب الزامی است؟

خیر، معمولاً نمونه ‌برداری از کبد در کسانی توصیه می ‌شود که علائمی در رابطه با بیماری کبدی مزمن داشته باشند و یا طحال آنها بزرگ شده باشد و یا سلول‌های خونی آنها از جمله پلاکت‌ها، کمتر از حد طبیعی شده باشد.

همچنین وجود بیماری دیابت و یا چاقی قابل توجه در افراد بالاتر از 45 سال(با توجه به اینکه خطر پیشرفت کبد چرب را افزایش می دهند)، بر لزوم نمونه برداری از کبد می افزاید.

در کسانی که عوامل خطر ذکر شده را ندارند، پس از یک دوره ی 12- 6 ماهه (که بیمار عوامل خطرساز را تعدیل کرده یا درمان دارویی شده است)، در صورت عدم بهبود، نمونه برداری توصیه می‌ شود.

درمان کبد چرب چیست؟

متاسفانه درمان قطعی برای NASH وجود ندارد، اگر چه تعدیل عوامل خطرساز از جمله: رفع چاقی، کنترل چربی‌های خون، کنترل قند خون و افزایش فعالیت بدنی می ‌تواند در بهبودی موثر باشد.

در ضمن کاهش وزن در افراد چاق باید به تدریج صورت گیرد، چرا که کاهش وزن سریع، خود می‌ تواند به کبد چرب منتهی شود.

درمان دارویی جهت کاهش چربی رسوب کرده در کبد و کاهش التهاب ایجاد شده به کار می ‌رود، اگر چه در مورد موثر بودن آنها هنوز اتفاق نظر وجود ندارد. اما در این رابطه می ‌توان به:

ویتامین E، ویتامین C، Prebucol , Metformin و Betuine و Ursodeoxy Cholic acid اشاره نمود. مطالعات اخیر بی ‌تاثیر بودن Vitamin E و Ursodeoxy Cholic acid را ثابت نموده است.در کسانی که الکل مصرف می کنند... قطرات چربی در سلولهای کبد تجمع پیدا می کنند
که بهش میگن کبد چربو باعث بروز مشکلاتی برای فرد میشن.

مصرف کوتاه مدت 80 گرم اتانول ( الکل ) در روز عموما باعث بروز تغییرات کبدی قابل بر گشت و خفیف مانند کبد چرب می شود. مصرف روزانه 160 گرم یا بیشتر برای 10 تا 20 سال تقریبا همیشه با آزار شدید همراه است. مصرف مزمن 80 تا 160 گرم در روز خطر حد واسطی برای آزار شدید القی می شود. لذا با ادامه مصرف الکل .بعضی از این افراد به سمت نارسائی کبدی پیش روی می کنند.. حالتی که متاسفانه روز به روز وضع بیمار بدتر می شود. اگر چه در آغاز چروکیدگی کبدی وجود ندارد یا شدت آن ناچیز است ولی با ادامه مصرف الکل.. بافت فیبروز( چروکیدگی) در اطراف ورید های مرکزی کبد ایجاد می شود و به سمت سیروز گسارش می یابد

آسيب كبدي از اثرات نامطلوب مصرف الكل

کبد چرب با افزایش فشار خون مرتبط استكبد چرب يعني تجمع تري گليسيريد وديگر چربي ها در سلولهاي كبد كه بر دو نوع است :
- كبد چرب بدليل استفاده الكل
- كبد چرب در غياب استفاده از الكل
در صورتي كه تجمع چربي در سلول كبد به اين سلولها آزار نرساند به آن كبد چرب ساده مي گويند ولي اگر اين تجمع چربي باعث آسيب سلول كبدي ويا مرگ آن شود به آن هپاتيت كبد چرب مي گويند
حال چطور ميتوانيم بفهميم كه التهاب در كبد وجود دارد يا خير؟ تنها راه آن تكه برداري از كبد است و نه سونوگرافي نه CTو MRI ونه هيچ آزمايش خوني نمي تواند ايندو را ازهم تمايز دهد
بيماري كبد چرب در مرد وزن بشكل مساوي وجود دارد بيشتر بيماران علامت خاصي ندارند ولي اگر مورد سوال قرار گيرند در 50 ٪ موارد ضعف وخستگي و احساس ناراحتي در فسمت بالي شكم را مشاهده ميكنيم.علامت بيماري كبدي مثل آب آوردن شكم ؛ ورم؛ زردي ؛ در حالتهاي شديد بيماري ديده مي شود
علت بيماري كبد چرب : اگر الكل را در نظر نگيريم اين موارد ميتواند علت كبد چرب باشد:
ديابت نوع 2؛ چاقي ؛ چربي خون بالا ؛ تغذيه نامناسب ؛ تغذيه از راه وريد به مدت طولاني ؛ بيماري هاي روده اي و داروها. همچنين كبد چرب حاد مي تو اند در حاملگي رخ دهد
تشخيص آزمايشگاهي : همانگونه كه گفته شد تشخيص آزمايشگاهي خاصي براي اين بيماري وجود ندارد با اين همه ممكن است آنزيم هاي كبدي بالا باشند و همچنين افزايش چربي هاي خون را داشته باشيم بايد توجه داشت كه در هر بيماري كبدي بايد در ابتدا هپاتيت ويروسي را با آزمايش هاي مربوطه رد كنيم
در سونو گرافي وقتي كبد چرب مشخص است كه 30٪ ويا بيشتر تعغيرات داشته باشيم
درمان:
اجتناب از الكل در كبد چرب الكلي
براي كبد چرب غير الكلي درمان خاصي وجود ندارد با اين همه ممكن است موراد زير سودمند باشند:
-رژيم غذاپي كه نسبت پروتين به كالري بالاي داشته باشد
-كاهش وزن بدن بسيار مهم است اما بايد توجه داشت كه اين كاهش بتدرج باشد چرا كه كاهش ناگهاني وزن باعث بد تر شدن بيماري مي شود
- ورزش در بهبودي بيماري نقش شاياني دارد
- داروي olistat براي درمان نتايج خوبي داشته است
- ويتامين E در بعضي از بيماران موثر بوده است
در انتها بايد توجه داشت كه بيماري كبد چرب ساده بيماري خوش خيم و برگشت پذيري است