پاچنبري يا کلاب فوت

پاچنبري يک تغيير شکل مادرزادي است که از بدو تولد وجود دارد .  در اين بد شکلي پا ، قسمت جلو پا به سمت داخل و پايين چرخيده و در عقب ، پاشنه هم به سمت داخل چرخيده است .

ميزان شيوع :

  • در هر هزار تولد زنده ، يک مورد پاچنبري وجود دارد .

  • در پسرها دو برابر دخترها رخ مي دهد .

  • مي تواند يک طرفه يا دو طرفه باشد .

  • در بيشتر موارد سابقه فاميلي اين عارضه وجود دارد .

  • احتمال رخداد اين عارضه در کودکان ديگر خانواده اي که يک کودک مبتلا دارند ، پايين و در حدود سه  درصد است .

درمان :

بيشتر پاچنبري ها در دوران شيرخوارگي با گچ گيري در عرض 6 تا 8 هفته اصلاح مي شوند . کمتر از 5  درصد پاچنبري ها از نوع بسيار شديد و غيرقابل انعطاف هستند که ممکن است به اين درمان گچ گيري پاسخ ندهند و نياز به عمل جراحي پيدا کنند . اما آنچه مسلم است اين است که در صورتي که بتوان از عمل جراحي در بيماران پاچنبري خودداري کرد ، نتايج بهتر است . جراحي با جوشگاه ،‌سفتي و ضعف عضلات همراه است که در دوران نوجواني بيمار را رنج مي دهد .

درمان پاچنبري بايد در هفته اول يا دوم زندگي شورع شود ، زيرا در اين دوران بافتهاي تشکيل دهنده رباطها و کپسول مفصلي و تاندونها ، انعطاف پذيري قابل ملاحظه اي دارند .

دستکاري و کشش ايجاد شده توسط پزشک بر روي اين عناصر به طور هفتگي سبب افزايش طول و کشيدگي اين عناصر مي شود و گچ گرفته شده بعد از اين دستکاري سبب مي شود که اصلاح به دست آمده براي يک هفته آينده حفظ شود . بنابراين ، به تدريج استخوانها جابه جا مي شوند و به محل اوليه خود برمي گردند .

به طور معمول 5 تا 7 گچ بلند که ازنوک انگشتان تا قسمت بالاي ران ادامه مي يابد ،‌به طور هفتگي گرفته مي شود تا بد شکلي اصلاح شود .

حتي در موراد بسيار شديد ، حداکثر 8 تا 9 بار گچ گيري براي رسيدن به نتيجه مطلوب کافي است . قبل از آخرين گچ گيري که بايد سه هفته در پاي بيمار باشد ، ممکن است بلند کردن تاندون آشيل به صورت سرپايي در مطب لازم باشد . بعد از دو ماه درمان ، پاظاهر نرمال و اصلاح شده دارد .

عود بيماري

نکته بسيار مهم اين است که به دنبال اصلاح پاچنبري ، اين عارضه تمايل به عود دارد . براي جلوگيري از عود عارضه ، بعد از اتمام دوره گچ گيري ، براي بيمار يک اسپلينت مخصوص ساخته مي شود که به مدت  2 تا 3 ماه بايد به طور شبانه روزي از آن استفاده کند و بعد از آن حداقل به مدت  2 تا 3 سال شبها  از آن بهره ببرد . ممکن است کودک ابتدا هنگام استفاده از اسپلينت احساس ناراحتي کند ، ولي به تدريج به آن عادت مي کند . در طول روز کودک مي تواند از کفشهاي معمولي استفاده کند . به طور معمول ، انجام راديوگرافي در بيماران مبتلا به پاچنبري ضروري نيست وفقط در موارد پيچيده ممکن است نياز به استفاده باشد .

درمان جراحي :

در مواردي که بيمار به گچ گيري يا آتل گذاري سريال پاسخ نداده و بد شکلي بهبود نمي يابد ، انجام عمل جراحي براي اصلاح بدشکلي اجتناب ناپذير است . بهترين زمان براي انجام عمل جراحي حدود 6 ماهگي است ، البته در کودکان مختلف و همچنين جراحان مختلف ممکن است سنين ديگري را براي  جراحي ترجيح دهند .

اصول نگهداري پا در گچ :

  • گچ معمولاً از ناحيه نوک انگشتان پا تا بالاي زانو امتداد دارد .

  • مهم ترين نکته در اندام گچ گيري شده اين است که در صورت وجود هر گونه نگراني نسبت به گچ ، بلافاصله بايد با پزشک معالج تماس گرفت .

  • پزشک براي شما توضيح ميدهد که چگونه گچ را صبح روز مراجعه بعدي در حمام باز نماييد . اضافه کردن نصف فنجان سرکه به آب ولرم به حل شدن سريع تر گچ کمک مي کند .

  • اگر چه گچ گيري براي کودک درد ايجاد نمي کند ، ولي در بعضي مواقع کودک را بي قرار مي کند . دادن مقداري شير قبل از گچ گيري و در آغوش گرفتن بعد از آن به تحمل گچ توسط کودک کمک مي کند .

  • به هيچ وجه در مواردي که کودک را تعويض مي کنيد ، اجازه ندهيد گچ مرطوب شود .

  • حتماً نواحي بالاي گچ را کاملاً خشک کنيد . در صورت عدم انجام اين کار ، زخمهاي ناشي از گچ  در آن مناطق رخ خواهد داد .

  • مواظب باشيد قسمتهاي بالاي گچ به مدفوع يا ادرار آلوده نشود ،‌ زيرا مي تواند سبب زخم شدن پوست ناحيه و عفونت شود .

 

 استحمام کودکي که پاي او در گچ  است :

مهم ترين کار اين است که از استحمام کودک خودداري کرد . بهترين زمان براي استحمام صبح روزي است که قرار است گچ تعويض شود . در اين زمان کودک را مي توان استحمام نمود ، گچ را باز کرده و سپس به پزشک براي گچ گيري به پزشک مراجعه کرد . در صورتي که بخواهيد در حد فاصل دوگچ گيري کودک را تميز نماييد ، بهترين راه اين است که فقط تنه و دستهاي او را با يک اسفنج مرطوب تميز کرده و سپس با حوله خشک کنيد .

مراقبت هاي بعد از گچ گيري :

همان طور که ذکر شد کودک ممکن است مختصري بي قرار باشد . علت اين است که شايد سنگيني گچ خيلي باشد که تا خشک شدن کامل گچ ادامه دارد . بهتر است زير پاي کودک در زير زانو حوله کوچکي را تا کرده و قرار دهيم تا پاشنه گچ روي زمين قرار نگيرد . حوله شما بايد حتماً نخي باشد . از گذاشتن اجسام پلاستيکي زير گچ خودداري نمائيد ، زيرا از تبادل حرارتي جلوگيري کرده مي تواند سبب سوختگي شود .

کنترل گردش خون اندام در گچ مهم است . براي اين کار نوک انگشتان کودک را فشار مي دهيم تا سفيد شود و وقتي برمي داريم بايد بلافاصله صورتي شود . در صورت هر گونه اختلال در گردش خون امکان سفت بودن گچ مطرح است و بايد به پزشک اطلاع داده شود .1- آیا اینبیماری درمان پذیرمی باشد ؟
2- دکتر جراح در بهبوداین بیماری تا چه اندازه موثر است ؟
- علت این بیماری چیست ؟

1-      انواعی که به دلیل موقعیت پای نوزاد داخل رحم مادر ایجاد شدن. یعنی فشار جدار رحم مادر باعث این حالت در پای نوزاد شده. غالبا در این نوزدان میشه با دست انحراف پا رو اصلاح کرد ولی بعد از ول کردن دوباره به جای اول بر میگرده. این نوزادان به درمان گچ گیری اصلاحی پاها خوب جواب می دن

2-      انواعی که هیچ علت خاصی براش نمیشه پیدا کرد و اکثر موارد کلاب فوت رو هم اینا تشکیل می دن. اغلب لازمه پای این نوزادان تا سن 4-6 ماهگی مرتب گچ گیری اصلاحی بشه و معمولا برای اصلاح کامل به عمل جراحی هم نیاز هست.

3-      انواعی که همراه بیماری هایی در نخاع یا مغزه. مانند فلج مغزی٬ میلومننگوسل و ... این نوزادان معمولا نه به درمان گچ گیری و نه عمل جراحی جواب خوبی نمیدن.

پاي چنبري

 

پاي چنبري نوعي دفورميتي است كه شامل خم شدن مچ به سمت كف پا و سوپينيشن قسمت جلويي پا مي باشد . در واقع جابجايي استخوانهاي ناويكولار – كالكانئوس و كوبو ئيد مي باشد .

علت

در اكثر بيماران يك نقص تكاملي جنيني كه باعث عدم تعادل بين عضلات اينورتور – پلانتارفلكسور واورتور مي گردد و ممكن است درجات خفيفي از دفورميتي بر اثر بد قرار گرفتن طولاني مدت پاي جنين در رحم مادر ايجاد شود .

 

تشخيص بيماري

 

شيوع بيماري در پسرها شايعتر از دختران است كه ممكن است يك پا يا هر دو پا درگير شود . هنگام تولد نوزاد متوجه چرخش به داخل پاي او مي گردند چون كف پاي نوزاد به سمت داخل است . دفورميتي كه كاملا مشخص است شامل سه قسمت مي باشد :

1)      اينورسيون يا چرخش به داخل پا  2) ادكشن يا انحراف به داخل جلوي پا نسبت به پشت پا  3) پلانتار فلكشن

اما تنها مشاهده قرار گرفتن پا در وضعيت شرح داده شده جهت تشخيص پاي چنبري كافي نمي باشد زيرا پاهاي اغلب نوزادان طبيعي تا حدي اينورسيون دارد ومعيار تشخيصي اصلي اين مي باشد كه به اساني نتوان پا را اينورسيون و دور سي فلكسيون داد . پاي مبتلا تا حدي كوچكتر از سمت نرمال است ساق همان پا نيز كوچكتر و كوتاهتر است .

 

درمان : جراحي وغير جراحي

 

هدف از درمان پاي چنبري  مادرزادي پاي بدون درد با كار ايي مناسب بدون دفورميتي و با پوست طبيعي و تحرك خوب مفاصل مي باشد . بهتر است كه درمان بلافاصله پس از تولد شروع شده وبيش از يك هفته به تاخير نيا فتد .

 

درمان غير جراحي :

 

1)      تصحيح بيش از حد دفورميتي بطور مكر با فشار شديد دست

2)     نگاه داشتن پا در وضعيت تصحيح بيش از حد تا از ايجاد مجدد دفورميتي جلوگيري شود .

گچ گرفتن : باند پنباي و گچ در خلاف جهت دفورميتي پيچيده مي شود يعني از سمت داخل به خارج و قبل از سفت شدن گچ پارا در وضعيت اصلاحي قرار مي دهيم – ترتيب اصلاح حين سفت شدن گچ اول اداكشن قسمت جلويي و سپس واروس قسمت عقب پا مي باشد . دستكاري و گچ گيري بايد بسيار ارام و بدون فشار زياد باشد چون رشد پا در نوزاد و شيرخوار بسيار سريع است ودر ماههاي اول هفته اي يك بار و سپس دو هفته يك بار بايد گچ عوض شود .

درمان جراحي : در صورتي كه پس از دو يا حداكثر سه ماه پا از نظر باليني و راديولوژي درست نشده باشد بايد اقدام به عمل جراحي نمود . بدين ترتيب كه تمام ليگامانهاي سفت در قسمت داخل مچ پا و پا را جدا مي كنند و هر تاندوني كه بيش از حد سفت شده باشد را طويل مي نمايند از جمله اينها تاندون كالكانئوس مي باشد . سر انجام استخوانهاي تارسال كه ازاد شده اند را در وضعيتي طبيعي نسبت به هم قرار مي دهند و پس از عمل پا را براي دو و يا سه ماه گچ مي گيرند .  بیماری کلاب فوت یا بدشکلی مادرزادی پا حالتی است که. یک یا هر دو پای نوزاد در بدو تولد به سمت داخل چرخش داردکه از نظر علت و شدت انواع مختلفی دارد:
1- انواعی که به دلیل موقعیت پای نوزاد داخل رحم مادر ایجاد شدند. یعنی فشار جدار رحم مادر باعث این حالت در پای نوزاد شده است. غالبا در این نوزدان می توان با دست انحراف پا را اصلاح کرد ولی بعد از رها کردن دوباره به حالت اول بر میگردد. این نوزادان در ۹۵ درصد مواقع به درمان گچ گیری اصلاحی پاها خوب جواب می دند.
2- انواعی که هیچ علت خاصی برای آنها نمی توان پیدا کرد و اکثر موارد کلاب فوت را تشکیل می دهند. اغلب لازم است پای این نوزادان تا سن 4-6 ماهگی مرتب گچ گیری اصلاحی شود و معمولا برای اصلاح کامل به عمل جراحی هم نیاز هست
.3- انواعی که همراه با بیماری هایی در نخاع یا مغزهستند. مانند فلج مغزی٬ میلومننگوسل و ... این نوزادان معمولا به درمان گچ گیری و عمل جراحی جواب خوبی نمیدهند..
لازم است که کودک مبتلا به کلاب فوت تا چند سال مورد معاینه های دوره ای قرار گیرد تا احتمال بازگشت آن از بین برود.
به تازگي وسيله جديدي براي اصلاح وضعيت پا در كودكان مبتلا به پاچنبري يا كلاب فوت ساخته شده است كه مانند مدل هاي قديمي موثر است اما قابليت پذيرش آن بهتر و مشكلات آن كمتر است. احتمال بازگشت كلاب فوت نيز كمتر است. محدوديت كمتري ايجاد مي كند. امكان فلكسيون و اكستانسيون فعالي را به پاها مي دهد . تاول هاي پوستي كاهش مي يابد. در اين وسيله جديد راحت تر مي توان كودك را جابجا نمود و براي تعويض پوشك نياز نيست كه تمام بريس خارج شود.

بريس جديدي براي درمان کلاب فوت


به تازگي وسيله جديدي براي اصلاح وضعيت پا در كودكان مبتلا به پاچنبري يا كلاب فوت ساخته شده است كه مانند مدل هاي قديمي موثر است اما قابليت پذيرش آن بهتر و مشكلات آن كمتر است. احتمال بازگشت كلاب فوت نيز كمتر است. محدوديت كمتري ايجاد مي كند. امكان فلكسيون و اكستانسيون فعالي را به پاها مي دهد . تاول هاي پوستي كاهش مي يابد. در اين وسيله جديد راحت تر مي توان كودك را جابجا نمود و براي تعويض پوشك نياز نيست كه تمام بريس خارج شود. محققان دانشگاه واشنگتن از جمله دكتر متيو دابس اين بريس را طراحي نموده است. 28 كودك يا 49 كلاب فوتي با اين شيوه درمان شدند.

كلاب فوت درمان نشده در يك كودك مبتلا