فشار خون
قلب دستگاه مركزي بدن است. خون را به مغز، فرمانده بدن، و تمامي احشا و نسوج ميرساند. همچنين، عروق شبكة ارتباطي وسيعي ميان قسمتهاي مختلف بدن ايجاد ميكند. براي صدور فرمان مغز به بخشي از بدن، خون و اكسيژن لازم است. قلب تأمينكنندة خون مورد نياز دورترين اعضاي بدن است. هرچه مراقبتهاي انجامشده در جهت حفظ سلامت دستگاه قلب و عروق بيشتر باشد، هماهنگي بين ساير اعضا و قسمتهاي بدن بيشتر خواهد بود. از جمله مسائلي كه به منظور حفظ سلامت اين دستگاه مورد توجه قرار ميگيرد كنترل فشار خون است.
پرفشاري خون، بخصوص در سنين پس از يائسگي، خطر بزرگي براي سلامت بسياري از زنان جامعة ما محسوب ميشود. رژيمهاي نادرست غذايي، مصرف زياد غذاهاي چرب و پرنمك، بيتحركي و زندگي ماشيني ازجمله عوامل مستعدكننده براي ابتلا به بيماري پرفشاري خون است
فشار خون بهمعني فشاري است كه خون در هنگام عبور از رگهاي خوني به ديوارة آن وارد ميكند. وجود فشار خون در بدن لازم است و بدون آن نميتوان زندگي كرد. فشار خون يك اندازة طبيعي دارد و يك اندازة غيرطبيعي. اگر در اندازة طبيعي باشد، فرد زندگي عادي و روزمره خواهد داشت، در غير اين صورت،
مشکلاتی برای فرد ژیش می اید.
فشار خون با دو عدد اعلام ميشود. عدد اول فشار خون سيستوليك يا ماكزيمم و عدد دوم فشار خون دياستوليك يا مينيمم را نشان ميدهد. سيستول و دياستول در دستگاه گردش خون چه مفهومي دارد؟
هنگامي كه قلب منقبض ميشود و خون را وارد دستگاه گردش خون ميكند، فشاري ايجاد ميشود. اين فشار، كه ناشي از انقباض عضلة قلب است، فشار خون سيستوليك ناميده ميشود. در فاز دياستول چرخة ضربان قلب، عضلة آن شل ميشود و خون وريدي به داخل قلب برميگردد، دريچة آئورت بسته ميشود و ديگر خوني به سيستم شرياني بدن وارد نميشود. در اين مرحله، فشار خون نسبت به مرحلة سيستول پايين ميآيد. اين فشار خون فشار خون دياستوليك نام دارد. سيستول و دياستول همان ماكزيمم و مينيمم است كه براي بيشتر افراد آشناست
ميزان طبيعي و غيرطبيعي فشار خون سيستولي و دياستولي چقدر است؟
ميزان طبيعي فشار خون در كتب مختلف متفاوت در نظر گرفته شده است. ميزاني كه بيشتر مورد قبول است حداكثر 140 ميليمتر جيوه براي فشار سيستول يا ماكزيمم و 95 ميليمتر جيوه براي فشار دياستول يا مينيمم است. در مقالات تحقيقي اخير آمده است كه فشار سيستوليك نبايد بالاتر از 120 ميليمتر جيوه و فشار دياستوليك هم نبايد بيشتر از 70 ميليمتر جيوه باشد. هر عاملي كه باعث شود فشار سيستوليك از اين ميزان بالاتر رود، باعث پرفشاري خون سيستوليك خواهد شد. اضطراب، تصلب شرائين و چاقي از جمله علل پرفشاري خون سيستوليك هستند.
علت پرفشاري خون چيست؟
با افزايش سن، خاصيت كشساني يا نرمي ديوارة عروق شرياني از بين ميرود. هرچه ميزان غيرطبيعي شدن ديوارة شريانها بيشتر باشد، نوسان و تغييرات فشار خون بيشتر خواهد بود. روند تصلب شرائين يعني سخت شدن ديوارة شريانها از اواسط عمر شروع ميشود و با افزايش سن شدت مييابد. بهطوركلي، هر عاملي كه باعث كاهش خاصيت كشساني عروق شرياني يا نرمي آنها شود، پرفشاري خون ايجاد ميكند. افزايش سن، وزن و چربي خون، همچنين استرسهاي محيطي از جمله عوامل دخيل در پرفشاري خون شناخته شدهاند
چه تغييراتي را در شيوة زندگي و رژيم غذايي مبتلايان به پرفشاري خون توصيه
می شود؟
با توجه به عامل ايجادكنندة پرفشاري خون، نحوة كنترل و درمان آن تعيين ميشود. اغلب افراد مبتلا به پرفشاري خون در سنين متوسط يا بالايي هستند، چاقاند، سابقة بيماري ديابت دارند، فعاليت جسماني كمي در طول روز دارند، و با استرسهاي زيادي مواجهاند. بنابراين، اگر در روش زندگي اين افراد تغييرات مناسبي ايجاد شود، در كاهش خطرات ناشي از پرفشاري خون مؤثر است. كاستن از استرسهاي محيطي و شغلي، مصرف كمتر نمك و چربي، بخصوص چربيهاي جامد، و نزديك شدن به وزن ايدهآل در كنترل فشار خون مؤثر است. پيادهروي و انجام ورزشهاي سبك كه فشار چنداني به عضلة قلب وارد نميكند هم از نظر رواني و عاطفي نقش مثبتي در فرد دارد و هم از وزن اضافي ميكاهد و فشار خون را تنظيم ميكند