سایت زنان و مامایی بابل

--------------------------------------------------------------------------------

اختلال رشد بچه

--------------------------------------------------------------------------------

علائم :
▪ قد، وزن، و دور سر بهطور طبیعی افزایش نمییابند.
▪ مهارتهای حرکت کودک غالباً دیرتر از حالت طبیعی ظاهر میشوند. بعضی از این مهارتها عبارتند از:
ـ چرخیدن در تخت
ـ نشستن
ـ ایستادن و راه رفتن
▪ ظهور مهارتهای ذهنی و اجتماعی نیز غالباً به تأخیر میافتد. بعضی از این مهارتها عبارتند از:
ـ صحبت کردن
ـ رابطه اجتماعی
ـ غذا خوردن بدون کمک
ـ یادگیری اختیار ادرار و اجابت مزاج و رفتن به توالت
ـ رشد و نموی طبیعی بسیار متغیر است، بنابراین میزان تغییرات رشد و نمو در معاینات منظم کودک اهمیت بیشتری دارد.
اختلال رشد بچه عبارت است از ناتوانی شیرخواران یا کودکان از رشد و نموی طبیعی. این واژه تا زمانی استفاده میشود که تشخیص خاصی برای توجیه این ناتوانی پیدا نشده باشد. سن شایع این مسأله بین ۵-۱ سالگی است. تقریباً تمام کودکانی که این مشکل را دارند زیر ۵ سال هستند.
● علل
در بعضی از این کودکان، علت بروز این حالت به مشکلات جسمی (معمولاً گوارشی یا مربوط به دستگاه عصبی) برمیگردد. در اکثر این کودکان، علت درواقع مربوط به خود کودک نیست، مثلاً عدم تغذیه صحیح کودک.
● عوامل افزایشدهنده خطر
▪ سوءتغذیه
▪ بیتجربگی والدین
▪ محیط عاطفی نامناسب (مثل عدم رسیدگی به بچه، سوءرفتار با بچه، یا طرد بچه)
▪ بیماری مزمن (مثل نارسایی کلیه یا عفونت مزمن)
▪ بیماریهای ژنتیکی، مثل نشانگان داون یا فیبروز کیستیک
▪ بیماریهای غدد درونریز، مثل بیماریهای غده تیرویید، غده هیپوفیز، غدد فوقکلیوی، غده لوزالمعده، و غدد جنسی
▪ والدینی که در یک محیط عاطفی نامناسب بزرگ شدهاند یا آموزش مناسبی ندیدهاند.
▪ محیط زندگی شلوغ یا غیربهداشتی
▪ نوزاد زودرس یا بیمار
▪ شیرخواری که ناهنجاری جسمی دارد.
● پیشگیری
▪ کودک خود را بهطور منظم برای معاینات سلامتی نزد پزشک یا مراکز بهداشت ببرید.
▪ محیط زندگی باثبات را فراهم آورید و سعی کنید والدین خوبی برای فرزندتان باشید.
● عواقب موردانتظار
▪ اگر اختلال رشد بچه بهعلت بیتجربگی والدین یا مشکلات روانی باشد، انتظار میرود با آموزش و دادن مشاوره به والدین بهبودی حاصل شود.
▪ اگر اختلال رشد بچه بهعلت یک بیماری یا اختلال زمینهای باشد (مثلا سوءتغذیه)، بهبودی بستگی به این دارد که بیماری یا اختلال زمینهای قابل درمان باشد یا خیر.
● عوارض احتمالی
▪ ناتوانی و معلولیت دایمی ذهنی، عاطفی، یا جسمی.
▪ کودک کوچک باقی میماند و از لحاظ نمو نیز دچار نقص خواهد بود.
● درمان
▪ اصول کلی
ـ اقدامات تشخیصی: اندازهگیری مکرر قد، وزن، و دور سر؛ آزمونهای سنجش تواناییهای ذهنی و روانی مثل آزمون دنور که معیاری از رشد و نمو بهدست میدهد؛ آزمایش خون، از جمله بررسیهای هورمونی؛ عکسبرداری از مچ دستها برای تعیین سن استخوانی کودک که معیار خوبی برای رشد بدن بهشمار میرود.
ـ اگر والدین مشکلات عاطفی دارند و از برقراری رابطه عاطفی مناسب با کودک خود ناتوان هستند، میتوان آنها را تحت رواندرمانی یا مشاوره قرار داد.
ـ بستری کردن کودک (بهطور کوتاهمدت) در صورتی که نیاز به انجام اقدامات تشخیصی پیچیده وجود داشته باشد یا برای فهمیدن اینکه آیا کودک در منزل غذا میخورده است یا خیر.
ـ والدین باید کتابها یا جزوات مخصوص بچهداری و بزرگ کردن بچه را بخوانند یا به کلاسهای مربوطه بروند.
ـ از یک پرستار خانه بخواهید که به خانه شما بیاید و راهنماییهای لازم را ارایه دهد.
ـ تا آنجا که میتوانید به کودکتان محبت کنید و از وی حمایت بهعمل آورید. هرازچندگاهی به بررسی احساسات و رفتارتان نسبت به کودکتان بپردازید. اگر فکر میکنید که احساسات و رفتارتان آنچنان که باید باشد نیست برای مشاوره روانی مراجعه کنید.
▪ داروها
داروی خاصی بهطور معمول تجویز نمیشود. اگر یک بیماری زمینهای وجود داشته باشد که باعث رشد نکردن بچه شده است، امکان دارد داروهای لازم برای درمان آن بیماری زمینهای تجویز شوند
● فعالیت
محدودیتی برای آن وجود ندارد.
● رژیم غذایی
برای کودکتان یک رژیم غذایی کافی و متعادل فراهم آورید. اگر علت رشد نکردن بچه سوءتغذیه باشد، امکان دارد نیاز به یک رژیم مخصوص وجود داشته باشد.
● در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما از اینکه کودکتان رشد و نموی طبیعی ندارد دچار نگرانی شدهاید.نکات بهداشتی کودکان و نوزادان
--------------------------------------------------------------------------------

شب ادراری در کودکان

--------------------------------------------------------------------------------

مقدمه
انورزی يا شب ادراری در کودکان سنين دبستان يک مسئله بغرنج در بين خانواده هاست که هم برای و الدين و هم خود کودک مسئله ساز بوده و باعث مشکلات عمده ای برای آنان از جمله مشکلات روحی – روانی برای خود کودک می گردد .

لذا با توجه به اهميت موضوع و فراوانی آن در جامعه که در کتب پزشکی ميزان آنرا 5% در کودکان زير 14 سال (1) ذکر می کند و از آنجائيکه آمار دقيقی از ميزان شب ادراری در بين کودکان دبستانی در کشورمان نداريم لذا ما بر آن شديم که اولا ميزان فراوانی واقعی اين بيماری را حداقل در شهر خودمان مشخص نموده و بعد بهترين درمان مؤثرترين و در عين حال بی ضررترين درمان را شناسايي و به جامعه ارائه نمائيم و لذا با توجه به مطالعاتی که در ديگر کشورها انجام گرفته و داروی آرژئين و ازوپرسين را بعنوان دارويي که در درمان شب ادراری مؤثر بوده و مصرف طولانی آن بی ضرر می باشد (2) را انتخاب کرده و با آمار و ارقام موجود در کتب پزشکی و درمان های ديگر مقايسه می نمائيم.

لذا با توجه به اينکه هر کار تحقيقی هرچند کوچک برای تعالی و ارتقاع علمی هر کشور مفيد است و با عنايت به مشکلات فراوانی که هر محقق بر سر راه خود دارد اميد است که محققين و دانشمندان عزيز چنانچه نقص و يا کاستی در اين بررسی ملاحظه می فرمايند راهنمايي نموده و مشوق همه کسانی باشند که در اين راه گام برميدارند.

انورزي: انورزی در لغت بمعنای بی اختياری ادراری می باشد ولی در اصطلاح به معنای ترکردن بستر در هنگام شب بعد از سن3 سالگی می باشد زيرا بيشتر کودکان تا اين سن دارای کنترل ادراری در شب می باشند و در اين رابطه دختران زودتر از پسراها اين کنترل را کسب می نمايند.(3)
در سن 6 سالگی 10% و در سن 14 سالگی هنوز 5% کودکان شب ادراری دارند و در اين روند بالغين نيز 1% تا 2% شان در شب بستر خود را خيس می نمايند.

انورزی شبانه بعد از سن 5 سالگی يعنی زمانيکه کودک وارد دبستان می شود بايستی بعنوان يک علت بررسی و درصورت نياز درمان شود.
با ميزان بهبودی 15% در هر سال لذا 99% بچه ها بعد از سن 15 سالگی ديگر شب ادراری ندارند. (4)
برعکس انورزی روزانه که بعد از حصول آموزش دستشوئی رفتن ادامه يابد يک بيماری ارگانيک و يک مشکل ارولوژيک است که بايد بطور جدی بررسی شود.

همانطوريکه اشاره شد تعداد زيادی از دختران زودتر از پسران يعنی در سن 2 سالگی در شب و روز خشک هستند و از طرفی انورزی شبانه 50% در پسران شايعتر از دختران می باشد.(4)
بيش از 80% افراد انورتيک فقط در شب خيس هستند و بقيه الگوهای متفاوتی از بی اختياری شبانه و روزانه دارند.

اکثر ا نورتيک های شبانه هرگز از بدو تولد تا موقع بررسی خشک نبوده اند که به اين افراد انورتيک اوليه گفته می شود با اينحال کسب تکامل اختيار ادراری هميشه پايان کار نيست و تقريبا 25% بچه هايي که خشکی شبانه اوليه را بدست می آورند در سن 12 سالگی مجددا شب ادراری آنها عود خواهد کرد که به آن شب ادراری ثانويه گفته می شود که معمولا بطور متوسط اين شب ادراری 5/2 سال طول می کشد و ايتولوژی آن استرس های هيجانی در حين دوره آسيب پذيری تکامل کودک عنوان شده است.نکات بهداشتی کودکان و نوزادان
--------------------------------------------------------------------------------

تشنج ناشي از تب کودک

--------------------------------------------------------------------------------

در حدود 2 تا 4 درصد کودکان کمتر از 5 سال، حداقل يک بار دچار تشنج در اثر تب مي شوند، به عبارتي ديگر از هر 100 کودک، 2 تا 4 نفر در طي 5 تا 6 سال اول زندگي خود، متعاقب تب دچار تشنج مي شوند.

اين نوع تشنج شايع ترين علت وقوع تشنج در اين گروه سني مي باشد و متأسفانه به دليل عدم شناخت کافي والدين از اين حالت، مشکلات روحي و رواني و حتي مادي در خانواده ها به وجود مي آيد.

چرا تب باعث تشنج مي شود؟

اصولاً تب بسيار شديد( بالاتر از 41 درجه ي سانتيگراد) در بسياري از افراد(در هر سني) باعث بروز تشنج مي شود. علت اين مسئله احتمالاً افزايش حساسيت و تحريک پذيري سلول هاي عصبي مغز است. اما آنچه که به عنوان بيماري تشنج ناشي از تب شناخته مي شود، با اين مسئله متفاوت است، زيرا اولاً اين نوع تشنج در تب هاي پايين تر از 41 درجه سانتيگراد اتفاق مي افتد، ثانياً فقط در کودکان کمتر از 6 سال بروز مي کند و ثالثاً هر نوع تبي نمي تواند موجب اين بيماري شود.

اهميت بيماري « تشنج ناشي از تب» در چيست؟

زماني که تشخيص داده مي شود کودکي در اثر تب، تشنج کرده است، دو مسئله مهم و اساسي براي ما مشخص مي شود: اولاً اينکه مطمئن شده ايم به جز تب، هيچ يک از علل به وجود آورنده تشنج وجود ندارد، يعني نه مغز عفونت کرده است نه ضايعه عصبي (نظير خونريزي، ضربه مغزي)، نه اختلالات متابوليک( نظير کاهش قند خون، کاهش کلسيم و کاهش سديم خون) و نه مسموميت دارويي، هيچ يک وجود ندارند. ثانياً اين که خيال مان راحت مي شود که در آينده تقريباً هيچ عارضه و ضايعه ي جدي در کودک به وجود نخواهد آمد.

آيا هر تشنجي ناشي از تب است؟

خير، يکي از علل اصلي و مهم تشنج( در هر سني) عفونت پرده هاي مغز (موسوم به مننژيت) و گاهي عفونت بافت مغز(موسوم به آنسفاليت) است و اين حالت، اکثراً همراه با تب است و در چنين حالتي هرگز اصطلاح تشنج ناشي از تب به کاربرده نمي شود. به عبارت ديگر يکي از شرايط اصلي براي اين که بگوييم کودکي در اثر تب تشنج کرده است، اين است که مغز عفونت نکرده باشد.

آيا ممکن است تشنج ناشي از تب در هر سني اتفاق افتد؟

خير، اکثر موارد اين نوع بيماري در سنين 5/1 تا 2 سالگي اتفاق مي افتد، اما ممکن است در هر سني از 6 ماهگي تا 5 سالگي نيز رخ دهد. ولي اگر تشنجي قبل از 6 ماهگي و يا پس از 5 سالگي بروز کند، ديگر بيماري تشنج ناشي از تب نبوده و حتماً بايستي به دنبال علت آن بود(البته موارد بسيار نادري گزارش داده است که پس از 3 ماهگي و تا 9 سالگي نيز اتفاق افتاده است).

آيا هر نوع عفونتي که باعث تب شود( به غير از عفونت مغز) مي تواند موجب تشنج شود؟

خير، در حدود 75 درصد موارد تشنج ناشي از تب، منشأ و علت تب شناخته مي شود و در چنين مواردي عفونت هايي که مسبب اين حالت مي باشند عبارتند از: عفونت گوش مياني(32درصد موارد)، عفونت هاي مجاري تنفس فوقاني از جمله: سرماخوردگي، گلودرد يا فارنژيت (12% موارد)، عفونت هاي ويروس جلدي(نظير سرخک، سرخجه و ...، 12درصد موارد) عفونت هاي کليه و مجار ادرار( کمتر از 10درصد موارد)، عفونت ريه(2درصد موارد) و عفونت هاي دستگاه گوارش(1 درصد موارد).

آيا تزريق واکسن مي تواند موجب تشنج وابسته به تب شود؟

بلي، ولي احتمال آن بسيار کم مي باشد و فقط 2 درصد موارد تشنج وابسته به تب را تشکيل مي دهد.

به علت ديگر از هر 10 هزار کودکي که واکسن مي زنند( پس از سن 6 ماهگي) و تب مي کنند، ممکن است 4 تا 8 نفر دچار تشنج ناشي از تب شوند. اين حالت بيشتر متعاقب واکسن ثلاث( يک تا دو روز بعد از آن) و يا سرخک( گاهي 7 تا 10 روز بعد از آن) اتفاق مي افتد. در اينجا بايستي به والدين متذکر شد هيچ نگراني در رابطه با اين موضوع نداشته باشند، زيرا اولاً اين حالت بسيار کم اتفاق مي افتد. ثانياً همانند ساير حالات تشنج ناشي از تب، هيچ عارضه عصبي جسمي و روحي بر جاي نمي گذارد. ثالثاً خطرات حاصل از عدم تزريق واکسن( و در نتيجه ابتلا به بيماري هاي مربوطه) صدها برابر بيشتر از يک تشنج بي عارضه است. رابعاً در صورتي که زمينه اين بيماري در کودک شما وجود داشته باشد با تجويز استامينوفن توسط پزشک و جلوگيري از تب(همزمان با تزريق واکسن) احتمال بروز چنين حالتي تقريباً از بين خواهد رفت.

آيا رابطه اي ميان شدت تب و احتمال بروز تشنج وجود دارد؟

تا حدودي بلي. اکثر موارد تشنج ناشي از تب در درجه حرارت بدن بيش از 39 درجه سانتيگراد اتفاق مي افتد. اما در حدود 25 درصد موارد نيز در تب بين 38 تا 39 درجه سانتيگراد رخ مي دهد.

در چه زماني از شروع تب، امکان بروز تشنج بيشتر است؟

در اکثر موارد، تشنج در اوايل بيماري و بروز تب اتفاق مي افتد. بطوري که 75 درصد موارد در 12 ساعت اول و 80 درصد موارد در 24 ساعت اول بروز تب اتفاق مي افتد. به ندرت ممکن است موقع کاهش درجه حرارت بدن نيز تشنج رخ دهد. در حدود 15 درصد موارد تشنج ناشي از تب، تشنج قبل از شروع تب بروز مي کند.

در صورت وقوع، تشنج چه مدت طول مي کشد؟

اکثر موارد تشنج در کمتر از 3 دقيقه به طور خود به خود پايان مي يابد. در موارد بسيار کمي ممکن است 10 دقيقه يا بيشتر طول بکشد.

آيا تشنج وابسته به تب، ارثي است؟

همانند اکثر بيماري ها، اين حالت نيز تحت تأثير ارث مي باشد، اما تأثير آن چندان زياد نيست. ديده شده است که 10 درصد خواهران و برادران کودک مبتلا به تشنج وابسته به تب داراي زمينه يا سابقه تشنج مي باشند.

تشنج وابسته به تب چه خصوصياتي دارد؟

تشنج ناشي از تب داراي خصوصيات زير است:

- تقريباً هرگز قبل از 6 ماهگي و پس از 6 سالگي اتفاق نمي افتد.

- هرگز عفونت يا بيماري مغزي که بتواند باعث تشنج شود، وجود ندارد.

- به جز تب، هيچ عامل ديگر به وجود آورنده تشنج، وجود ندارد.

- تقريباً هرگز ضايعه عصبي، جسمي و روحي در اثر آن به وجود نمي آيد.

- معمولاً در ساعات اوليه ي افزايش درجه حرارت بدن اتفاق مي افتد.

- با کاهش تب، تشنج نيز کنترل مي شود.

در کودک يک ساله اي که تشنج کرده و تب دارد آيا گرفتن آب کمر(مايع مغزي نخاعي) لازم است؟

قبل از اين که به اين سؤال پاسخ دهيم، بهتر است ابتدا ماهيت مايع مغزي نخاعي را بشناسيم. در داخل مغز و نخاع يک مايع شفاف(همانند آب) موسوم به مايع مغزي نخاعي وجود دارد که توسط قسمت هاي مختلفي از مغز، از خون ساخته مي شود. مقدار مايع مغزي نخاعي در يک شخص بالغ بين 120 تا 200 ميلي ليتر، در يک نوزاد تازه متولد شده 5 ميلي ليتر و در يک کودک يک ساله حدود 50 ميلي ليتر است. مايع مغزي نخاعي دائماً در حال بازسازي است، به طوري که در يک شخص بالغ روزانه 750 ميلي ليتر مايع مغزي نخاعي ساخته مي شود و با خون مبادله شده تعويض مي شود. در يک کودک يک ساله روزانه 250 ميلي ليتر از اين مايع ساخته مي شود.

مقدار مايعي که جهت آزمايش گرفته مي شود بين 2 تا 5 ميلي ليتر است و کاهش اين مقدار از مايع مغزي نخاعي هيچ مشکلي جدي به وجود نياورده و در کمتر از يک ساعت مجددا ساخته مي شود. در حال عادي تنها عارضه اي که ممکن است اتفاق افتد، سردرد است که با دراز کشيدن و مصرف مايعات در طي چند ساعت تا حداکثر چند روز از بين مي رود و هرگز باعث کاهش قدرت باروري شخص نمي شودنکات بهداشتی کودکان و نوزادان
--------------------------------------------------------------------------------

کم آبی در اسهال کودکان

--------------------------------------------------------------------------------

بدن، جهت تأمین نیازهای خود به مواد معدنی، حفظ ثبات شیمیایی و دفع مواد زائد، به مقادیر کافی آب نیاز دارد. اگر کودک به دلایل مختلف مثل اسهال ، استفراغ یا تب ، آب بدنش را از دست بدهد و این مقدار توسط مایعات کافی جبران نشود، کم آبی اتفاق می افتد.
در اسهال از آنجایی که حرکت روده سریع می شود و روده فرصت کافی برای جذب آب ندارد ، کم آبی خیلی سریع اتفاق افتاده و پیشرفت می کند. بنابراین اسهال ، به خصوص اگر همراه با استفراغ باشد، در کودکان می تواند بسیارخطرناک باشد. در صورتی که تب نیز به مجموعه علائم فوق اضافه شود ، به خاطر از دست دادن آب از طریق تعریق ، کم آبی خیلی سریع تر و بیشتر پیشرفت می کند.
ثبات شیمیایی بدن به هم ریخته ، مواد مغذی ضروری از بدن دفع می شوند و حجم خون در گردش تا حد خطرناکی پایین می آید. کم آبی مشکل جدی و خطرناکی است و باید فوراً درمان شود. اگر کم آبی ، شدید و پیشرفته باشد ممکن است باعث آسیب مغزی و حتی مرگ شود.
● علائم احتمالی :
▪ خشکی دهان ولبها،
▪ بی حالی،
▪ ملاجهای فرو رفته،
▪ ادرار غلیظ ( ادرار زرد رنگ تیره ) یا خشک ماندن پوشک ( عدم وجود ادرار).
● نخستین اقداماتی که می توانید انجام دهید:
۱) اگر کودک مبتلا به اسهال یا استفراغ است ، درجه حرارت او را اندازه بگیرید . در صورت تب بالای ۳۸ درجه سانتی گراد ، سعی کنید تب او را با کمک یک اسفنج مرطوب و استفاده از شربت استامینوفن پایین بیاورید.
۲) اگر کودک شما با استفاده از بطری ، شیر می خورد به او مقداری آب جوشیده خنک بدهید. اگر کودک با شیر مادر تغذیه می شود، شیردهی را ادامه دهید. در صورتی که اسهال یا استفراغ پس از شش ساعت متوقف نشد به پزشک اطلاع دهید.
۳) کودک را تشویق کنید تا مایعات بنوشد. از دادن شیر یا آب میوه رقیق نشده به کودک خودداری کنید.
۴) پودر ORS را مطابق دستورالعمل نوشته شده بر روی بسته بندی درست کرده و به کودک بدهید. این محلول حاوی قند و نمک و مقداری املا ح لازم برای بدن است که درطی اسهال از بدن دفع می شود.
۵) هرگز به کودک خود داروی ضد اسهال یا ضد استفراغ ندهید مگر طبق دستور پزشک.
۶) اگر اسهال کودک بیشتر از شش ساعت طول کشید یا همراه با سایر علائم بیماری مانند تب یا استفراغ بود با پزشک خود تماس بگیرید.
اقداماتی که پزشک انجام می دهد :
▪ پزشک شما احتمالاً مصرف ORS را به منظور جایگزین کردن مایعات و املاح از دست رفته توصیه می کند. در مواردی که کم آبی کودک شدید است ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شده و آب واملاح را از طریق داخل وریدی دریافت دارد.
▪ در موارد نادری که اسهال کودک به دلیل عدم تحمل قند شیر( لاکتوز) است پزشک ممکن است شیرخشک فاقد قند برای کودک تجویز کند.
اقداماتی که شما می توانید برای کمک به کودک انجام دهید:
▪ ادرار کودک را بررسی کنید. رنگ روشن و شفاف ادرار و ادرار کردن به طور مرتب نشان می دهد که سطح مایعات بدن کودک به حد طبیعی برگشته است.
▪ بعد از برطرف شدن بیماری ، به تدریج غذاهای حاوی شیر را مجدداً برای کودک شروع کنید. اگر کودک از شیر خشک استفاده می کند، می توانید شیر را تا سه برابر رقیق تراز معمول درست کنید و سپس ظرف دو تا سه روز بعد میزان آب داخل شیر را به حد طبیعی برسانید.
▪ اگر کودک را از شیر گرفته اید و غذاهای جامد به او می دهید، به خاطر داشته باشید که حتماً مایعات کافی به وی بدهید.
● کاهش اشتها
کودک بیمار تقریباً همیشه از خوردن غذا اجتناب می کند. کاهش اشتها یک علامت عمومی در اغلب بیماری هاست و در بسیاری موارد همراه تب دیده می شود. همچنین این مشکل در بیماری هایی مثل التهاب معده و روده و گلو درد نیز دیده می شود.
مشکلات خفیف مثل بیماری حرکت ( یا مسافرت ) اغلب سبب کاهش اشتهای کودک می شود ، اما این مشکل گذرا و موقتی است. اگر کودک به علت خستگی یا خوردن یک میان وعده مفصل ، یک وعده غذای خود را نخورد ، نباید نگران کاهش اشتهای وی باشید چون دراین شرایط این مسئله طبیعی است و در وعده غذایی بعدی احتمالاً جبران می شود.
اگر کودک برای ۲۴ ساعت از خوردن غذا اجتناب کند و هیچ دلیل مشخصی برای کاهش اشتهای وی پیدا نشود ممکن است مشکلی جدی وجود داشته باشد.
نخستین اقداماتی که می توانید انجام دهید :
۱) اگر کودک برای یک روز کامل از خوردن غذا اجتناب کرده اما مقدار زیادی مایعات نوشیده ، نخست درجه حرارت وی را اندازه بگیرید . سپس به کمک دسته قاشق زبان وی را به آرامی پایین بیاورید و از او بخواهید بگوید " آآ..." به این ترتیب می توانید لوزه های وی را معاینه کنید . در صورت وجود التهاب و بزرگی لوزه ها ، بلع دشوار و دردناک شده و کودک ازخوردن اجتناب می کند.
۲) ممکن است کودک مبتلا به گوش درد باشد. یک عفونت گوشی مانند اوتیت میانی ( عفونت گوش میانی ) به اندازه کافی برای کاهش اشتهای کودک دردناک است.
۳) به وسیله معاینه قسمت تحتانی و راست شکم می توان به وجود آپاندیسیت شک کرد . برای این کار کودک را بخوابانید و قسمت تحتانی و راست شکم ، کمی پایین تراز ناف را به آرامی فشار دهید. وجود درد درفشار ملایم شکم وایجاد یک درد تیز هنگام برداشتن ناگهانی دست ، می تواند نشانه های آپاندیسیت باشد.
۴) از کودک بپرسید که آیا هنگام ادرار کردن دچار درد می شود؟ این علامت می تواند نشانه یک عفونت در دستگاه ادراری باشد.
۵) اگر درجه حرارت کودک طبیعی است و هیچ نشانه ای از بیماری های ذکرشده در وی دیده نمی شود ولی کودک همچنان از خوردن غذا خودداری می کند، به او مقدار زیادی مایعات بدهید.
چنانچه بی اشتهایی حتی بدون هیچ علامتی برای ۲۴ ساعت ادامه پیدا کرد، با پزشک خود مشورت کنید.
اقداماتی که پزشک انجام می دهد :
▪ پزشک نخست کودک را معاینه می کند تا از وجود هر علتی که سبب بی اشتهایی کودک شده آگاه شود . اگر هیچ علامتی پیدا نشد احتمالاً کودک را تحت نظر گرفته ، توصیه های لازم را به شما می کند.
. نکات بهداشتی کودکان و نوزادان

--------------------------------------------------------------------------------

اسهال در اطفال

--------------------------------------------------------------------------------

بحث اسهال در شیرخواران و اطفال بسیار پیچیده میباشد که برای بصورت خلاصه به نکات مهم ان اشاره میشود . بنا بر یک اصل در مورد اجابت مزاج شیرخواران از سه بار دفع مدفوع در یک روز تا روزی سه بار طبیعی محسوب میگردد . بطور کلی در درمان اسهال مهمترین نکته تامین اب و الکترولیتهای بدن میباشد و تا وقتی که مطمئن به وجود عامل عفونی در اسهال نباشیم به هیچ وجه نیاز به استفاده از انتی بیوتیک نمیباشد. در بررسی کودک مبتلا به اسهال ابتدا باید در مورد کاهش حجم مایعات بدن کودک مطمئن شویم برای این کار باید مناطقی مانند مخاط داخل دهان را بررسی کنیم اگر دهان کودک خیس و پراب بود هنوزحجم مایعات بدن در حد قابل قبول است . مورد بعدی گود رفتن چشم بیمار است که در صورت وجود این حالت نشاندهنده کم ابی شدید کودک میباشد و همچنین مسئله بعدی قوام پوست کودک است که در صورت کم ابی شدید پوستی که با دست جمع شود به راحتی به حالت اول باز نمیگردد که اینهم نشاندهنده کم ابی بدن کودک است
● مهمترین نکته در کودک مبتلا به اسهال وجود و حجم ادرار کودک میباشد اگر کودک ادرار نداشته باشد و یا حجم ادرار شدیدا کم شده باشد نشان دهنده کمبود شدید مایعات است و نیازمند درمان پزشکی و مراجعه صددرصد به پزشک را دارد .
● توجه : در شیرخواران مبتلا به اسهال به هیچ وجه نباید شیر مادر قطع شود بلکه باید جهت جبران مایع از دست رفته تا حد ممکن دفعات تغذیه با شیر را افزایش داد.
بسیاری از شیرخواران در هنگام دندان در اوردن دچار اسهال میشوند که بعضی از مادران انرا ناشی از دندان میدانند در حالی که دلیل علمی برای این مطلب وجود ندارد و تنها موردی که میتواند در این مورد دخیل باشد به دهان بردن هر چیز از جانب کودک در این سن میباشد که میتواند به علت الوده بودن باعث اسهال هم بشود .
● درمان
همانطور که گفته شد مهمترین نکته در درمان اسهال تامین مایعات و املاح بدن ( که در اثر اسهال کاهش یافته است) میباشد
اولین و شاید مهمترین دارو که استفاده بسیار راحتی دارد او –آر- اس(ors ) میباشد
در مورد نحوه استفاده از این محلول مسائل زیادی برای مادران محترم وجود دارد . بطور کلی محلول او-ار-اس دستور العمل مشخص و واضحی دارد . یک بسته پودر را باید در یک لیتر اب (معادل سه تا چهار لیوان اب بسته به اندازه لیوان ) بطور کامل حل کرد و در مدت بیست و چهار ساعت ( بسته به حجم اب از دست رفته ) انرا مصرف نمود .
● مسئله مهم در ساختن او-ار-اس اینست که محلول تهیه شده را نباید با با چیز دیگری مخلوط کرد .محلول او- ار- اس به علت مخلوط بودن شکر و نمک خوش طعم نمیباشد ولی باید با همین طعم مصرف شود و ماده دیگری با آن مخلوط نشود .
مادران محترم میتوانند در مواقع لزوم محلول فوق را با مخلوط کردن دو قاشق مربا خوری نمک و یک قاشق مربا خوری شکر در یک لیتر اب ( البته فقط در مواقع اورژانس چرا که محلول او-ار-اس در تمامی داروخانه ها موجود است و برای تهیه ان نیازی به نسخه پزشک نمیباشد ) تهیه نمایند .
مصرف داروهای دیگر مانند انتی بیوتیکها با توجه به تنوع علت اسهال و تخصصی بودن ان بهیچ وجه بدون مراجعه به پزشک توصیه نمیگردد.
در خاتمه اگر بخواهیم بطور خلاصه در مورد اسهال جمع بندی داشته باشیم اینست که هنگامی کودکمان مبتلا به اسهال است شدیدا مراقب کاهش حجم مایعات بدن وی باشیم ( خیس بودن دهان . چروکیده نبودن پوست – گود نرفتن چشم) و در صورت عدم شرایط فوق همراه با شروع محلول او-ار-اس به پزشک مراجعه کنیم .
● نکات پرستاری
▪ مدفوع نوزاد و شیرخوار قوام شل داشته که علت آن عبور سریع غذا از سیستم گوارشی می باشد . همزمان با تکامل سیستم گوارش ، مدفوع نیز تدریجا ظاهری مثل فرد بالغ پیدا می کند
▪ نوزادان اکثرا چربیهای موجود درشیر انسان را جذب می کنند ولی در جذب چربی مربوط به شیر گاو دچار اشکال می شوند .
▪ اسهال با آبکی بودن یا افزایش تعداد دفعات مدفوع نسبت به مدفوع طبیعی مشخص می شود . مدفوع در شیرخوارانی که از پستان مادر تعذیه می شوند ممکن است چند بار در روز باشد در حالیکه تعذیه با شیرخشک سبب می شود روزانه و یا دو روز یکبار اجابت مزاج داشته باشند . پس دغعات اجابت مزاج با توجه به نوع تعذیه شیرخوار متفاوت است .
● عوامل ایجاد کننده اسهال
▪ غذا :ترکیب نامناسب شیر یا شیوه تغذیه ، تغذیه بیش از حد
▪ عفونتها سیستم گوارشی : کبوتر خانگی یا مرغ ممکن است منشاء عفونتهای سالمونلائی خانه را فراهم سازد به این دلیل کودکان پس از دست زدن به این پرندگان باید دستهای خود را حتما بشویند .
▪ عفونتهای غیر گوارشی :مثل عفونت سیستم تنفسی یا اداری یا گوش میانی
▪ مصرف آنتی بیوتیکها : چون باکتریهای طبیعی روده را تغییر می دهند
▪ تنش عاطفی : خستگی زیاد یا هیجان
▪ حساسیتهای غذائی
▪ یکسری بیماریهای : مثل سوء جذب (سلیاک ) یا عیوب روده
● به مسائل زیر حتما توجه کنید .
▪ وجود خون در مدفوع
▪ وجود تب و دل درد
▪ کاهش هوشیاری 
   نکات بهداشتی کودکان و نوزادان
--------------------------------------------------------------------------------

بررسی عفونت در بخش نوزادان 1

--------------------------------------------------------------------------------

عامل سپتيسمي نوزادان در نرسري ها و زمان هاي مختلف متفاوت بوده، با بررسي هاي انجام شده عامل عفونت در بخش نوزادان بيمارستان امين وابسته به دانشگاه علوم پزشکي اصفهان ميکروبهاي گرام منفي مخصولاً کلبسيلا است. گروه ب استرپتوکوک در بررسي انجام شده گزارش نشده است.

مقدمه:
عفونت شيرخوارگاه ار بعضي جهات استثنايي است. تا موقع تولد نوزاد تماس با ميکروب نداشته و با هر ارگانيسمي که برخورد نمايد آلوده مي شود. در نتيجه فلور ميکروبي پوست و مخاط نوزاد نتيجه ميکروبهاي دستگاه تناسلي مادر و جرم شيرخوارگاه است. عواملي که بر فلورنرسري موثر است پيچيده و نه تنها مربوط به نوزادان و محيط است بلکه فلور ميکروبي پرسنل نوزادان هم موثر است . گرچه براي بيشتر اين نوزادان اين تماسهاي ابتدايي باعث کلينزيشن است . عفونت هم که ايجاد مي شود معمولاً به علت ميکروارگانيسمي است که فلور شير خوارگاه بوده است، بنابراين:

1- يک فاکتور مهم کنترل عفونت در نوزادان اين است که امکان رشد ميکروبهاي بي ضرري که در شيرخوارگاه بوجود آوردند تا از انتقال ميکروبهاي پاتوژن به شيرخواران کاسته شود.

2- کمبود ايمينولوژيکي نوزادان مخصوصاً نوزاداني که نارس متولد مي شوند و کارهاي آزمايشگاهي تشخيصي که در بخش مراقبت ويژه روي آنها انجام مي دهند اين نوزادان را مستعد به عفونت هاي آندميک و اپيدميک مي کنند.

3- عفونتي که در نتيجه کلينزيشن شيرخوارگاه است ممکن است در دوره بيمارستاني نوزاد و يا پس از مرخص شدن آن مخصوصاً در نوزادان فول ترم سالم تظاهر کند چون دوره بيمارستاني آنها کوتاه است.بنابراين براي بررسي عفونت لازم است که پس از مرخص کردن نوزاد از بيمارستان مجدداً از نظر احتمال عفونت پي گيري شوند.

4- مشخص کردن عفونت ميکربي اکتسابي گاهي براي تفکيک بين عفونت موقع تولد و يا بعد از تولد با اشکال مواجه مي شود.
مثل گروه ب استرپتوکوک که دير تظاهر مي کند. که ممکن است بعلت کلينزيشن موقع تولد باشد . که خواه از شيرخوارگاه مبتلا شده باشد و يا از مادر

طرق پيشگيري
با توجه به عامل بيماري روش کنترل عفونت به شرح زير است:

الف – آي کلي
اسهالي که به علت آنتروپاتوژنيک اي کلي است، به ندرت در هفته اول تولد ديده مي شود.و بيشتر بيماري از بخش نوزادان نارس گزارش شده که مدت بيشتري در بيمارستان مي مانند مادر اغلب منشاء آلودگي است بيماري بوسيله دست زدن و معاينه نوزاد مبتلا به ساير نوزادها منتقل مي شود. دستگاه هاضمه منشاء عامل عفونت هاي عمومي است که با کلي فرم و ساير باکتريهاي گرام منفي مبتلا است و ممکن است فلور طبيعي نوزاد باشد.

در موقع اپيدمي کلينزيشن بدون علامت با جرم بخصوص بين صفر تا 90 درصد است در موقع شيوع اقدامات زير جهت پيشگيري لازم است.

1- وقتي که سوژ بخصوصي از آي کلي از نوزادي که علائم بيماري را دارد ديده شود و متعاقب انتشار بيماري و از نظر کشت کلني هاي متشابه داشته باشد و مطمئن بود که عوامل پاتوژن ديگري مثل شيگلا و سالمونلا نباشد.

2- چون ناقل بدن علائم ممکن عامل انتقال بيماري باشد بايستي کشت مدفوع از شيرخواران و پرسنل گرفته شود و در صورتي که فلورسنت آنتي بادي در دسترس باشد مشخص کردن عامل بيماري در چند ساعت امکان پذير است.

3- شيرخوارگاه را بر روي مراجعين جديد بسته و هر چه زودتر تعداد را کم نمود.

4- آنتي بيوتيک مناسب به تمامي نوزاداني که در جريان اپيدمي بوده اند داده شود آنتي بيوتيکي بايد انتخاب کرد که بر روي جرم موثر باشد و يا بر حسب آنتي بيوگرام و به مدت پنج روز ادامه، داد نوزاداني که در شيرخوارگاه بايستي بمانند بايد تا منفي شدن کشت مدفوع درمان ادامه يابد.

5- ناقل بيماري را مشخص نموده و تا زماني که کشت مدفوع منفي نشده مراجعه ننمايد.

6- از وسايل شيرخوارگاه که مشکوک باشد بايستي کشت تهيه نمود.

7- نوزاداني که تازه مرخص شده اند بررسي نموده تمام نوزاداني که علائم بيماري را دارند بايستي معاينه شده کشت تهيه و درمان شوند.

8- مراقبتهاي بهداشتي را شديداً رعايت نموده توجه بيشتر به شستن دست در فواصل دست زدن به نوزاد بنمايند و اگر به نوزاد عفوني بايستي دست زده شود بايستي با کمک دستکش و شستن دست متعاقب آن باشد.

9- وقتي بخش نوزادان دوباره باز شد بايستي با معاينات و گرفتن کشت از شيرخواران و پرسنل و دستگاه ها و ساير منابع تا زماني که اطمينان پيدا کرد اپيدمي تمام شده ادامه داد.

ب : کلبسيلا
کلبسيلا مقاوم نسبت به خيلي از آنتي بيوتيک ها مثل ژنتاميسين و کلرامفينکل است اين ارگانيسم ويرولانس و ريشه کن کردن آن مشکل است.

1- در موقع شيوع اين بيماري رعايت ايزوليشن بايستي انجام شود.

2- بخش نوزادان تا زماني که دستيابي به محل سالم امکان پذير باشد تعطيل شود.

3- قسمت جديد بايستي با پرسنلي عاري از اين ارگانيسم باشد.

4- ايزوليشن بايستي با استفاده از دستکش و کهنه يکبار مصرف نوزاد باشد انتشار حتي با رعايت کامل دست شستن انجام مي شود.

ج: گره ب بتا هموليتيک استرپتوکوک:
عامل بيماري نوزادان نارس است عفونت اوليه گروه ب – استرپتوکوک در 72 ساعت اول و 65 درصد در نوزادان نارس ديده مي شود.
تشخيص نوزادي را که ديسترس تنفسي به علت گروه ب – استرپتوکوک دارد مشکل است . چون در 60 درصد موارد کليشه راديوگرافي AIR Bronchogram , Riticulog ranular pattern

که با بيماري هيالن مبمرين اشتباه مي شود، عفونت ثانويه بيماري گروه ب – استرپتوکوک بعد از 2 تا 4 هفته گزارش شده و ممکن است در هفته 16 ديده شود اين بيماري دو راه انتقال دارد:

1- عمودي که انتقال از مادر به نوزاد است

2- عفونت بيمارستاني که انتقال از نوزادي به نوزاد ديگر بوسيله دست پرسنل است

انتقال عمودي گرو ه ب – استرپتوکوک حدود 50-70 درصد تا 25 درصد در اثر کلنيزيشن بيمارستاني است.

تا اين تاريخ مدارکي دليل بر درمان مادري که کلينزه باشد شيرخوار و يا پرسنل وجود ندارد نوزادي که با اين ارگانيسم بيمار باشد در بخش مراقبت ويژه نوزادان عفوني مي شود درمان کرد.

بعلت درصد بالاي نوزادان کلينزه شده در شيرخوارگاه هاي مختلف مشخص کردن ايزوله نمودن ناقلين بدون علامت عملي نيست.
پيدا کردن راه سرايت گروه ب – استرپتوکوک مشکل ، چون اغلب نوزادان پس از مرخص شدن از بيمارستان علائم را نشان مي دهند.
توجه به شستن دست و جلوگيري از تجمع نوزادان رل مهمي در کنترل بيماري دارد.

نکات بهداشتی کودکان و نوزادان
--------------------------------------------------------------------------------

بررسی عفونت در بخش نوزادان2

--------------------------------------------------------------------------------
د: گروه آبتا هموليتيک استرپتوکوک:
در سالهاي 1930 و 1940 عامل سپسيس نوزاداي و عفونت پرسنل بوده است به علت استفاده از پني سيلين اين بيماري کمتر ديده مي شود.
عامل انتقال پزشک پرستار و يا مادر است وقتي که نوزادي مبتلا شد بقيه نوزادان از آن نوزاد مبتلا مي شوند.

تظاهرات کلينيکي بيماري از امفاليت خفيف تا سلوليت پنوموني سپتيسمي و مننژيت متفاوت است پيدا شدن يک مورد بيماري ايجاب ميکند که بررسي به شرح زير شروع شود:

1- انتشار بيماري را با کمک کشت از ناف و بقيه ضايعات از نوزاداني که در شيرخوارگاه هستند بايستي مشخص شود.

2- احتياج به تعطيل کردن نرسري نيست و اگر امکان داشته باشد نوزادان متولد شده در هر دوره از زمان را در يک نرسري بستري نمايند.

3- تزريق پني سيلين بدون توجه به نتيجه کشت و آزمايش به مقدار 150000/iu/24 به همه نوزاداني که در نرسري هستند . نوزاداني که کشت مثبت دارند پني سيلين را به مدت 10 روز و آنهايي که کشت منفي داشته و يا نوزاداني که جديداً بستري مي شوند در دوره بيمارستاني تا 48 ساعت پس از مرخص شدن ادامه دهند.

ولي ريشه کن کردن اپيدمي استرپتوکوک در بخش نوزادان مشکل و تمام شدن بيماري با کلنيزيشن و عفونت مجدد همراه است روشهاي متفاوتي براي کنترل آن پيشنهاد شده مثل:

الف : ايزوليشن

ب: تزريق پني سيلين به عنوان پيشگيري

ج : معالجه و درمان آنهايي که کشت مثبت دارند

د : توجه بيشتر به شستن دست

4- کشت از بيني ،حلق ، رکتوم پرسنل و نوزادان تهيه شود اشخاص با کشت مثبت بايستي از شيرخوارگاه منتقل شده و تا زماني که کشت منفي نشده مراجعه ننمايند.

5- با تماس تلفني از نوزاداني که تازه مرخص شده اند نوزادان بيمار را احضار و کشت و در موارد لزوم درمان کرد.

6- ادامه مراقبت از بخش نوزادان براي چندين هفته يا زيادتر بعد از اپيدمي و اين شامل کشت هفتگي بيني ، حلق و مدفوع از پرسنل و نمونه کشت شيرخواران قبل از مرخص شدن از بيمارستان است.

استافيلوکوک:
در اواخر سال 1950 و اوايل 1960 استافيلوکوک عامل مهم عفونت بيمارستاني و باعث تظاهرات زير بوده است. پوستول – سلوليت پنوموني سپتيسمي و مننژيت در اين دوره انتشار استافيلوکوک طلائي مقاوم به پني سيلين، سفالوسپرين، جنتاميسين، لينکوميسين گزارش شده که به ريفامپسين و وانکوميسين حساس بوده اند و در موقع شيوع بيماري اقدامات زير لازم است.

1- بررسي اپيدمي استافيلوکوک با محل نوزاد در نرسري تاريخ شيوع خصوصيات عامل بيماري (سوز استافيلوکوک) و حساسيت جرم نسبت به آنتي بيوتيک

2- مشخص کردن نوزادان کلينزه شده بدون علامت با کشت ناف و کشت قسمت قدامي بيني

3- با تلفن به نوزادان مرخص شده وسعت بيماري در آنها پيگيري و تعيين شود.

4- اگر بيماري خفيف و سرعت انتشار آن کم است مي شود با رعايت بهداشت بيماري را کنترل نمود همچنين با بستري کردن نوزاد به صورت گروههاي مجزا و شستن دست در موقع تماس از گسترش بيماري جلوگيري نمود، بعضي از اپيدمي ها را با استفاده از پماد با سيتراسين بر روي بند ناف و جلو بيني و يا استفاده از تري پل دي بر روي ناف مي شود کنترل نمود. همچنين، شستن نوزادان فول ترم را با محلولي با غلظت کمتر از 3 درصد هگزا کلروفن و اگر با اين روشها کنترل نشود استفاده از آنتي بيوتيک عمومي به تمام نوزادان توصيه مي شود.

5- اگر عفونت کنترل نشد از قسمت قدامي بيني پرسنل کشت تهيه و افرادي که ناقل بيماري هستند بايستي با آنتي بيوتيک درمان و با ميکربي که ويرولانس آن کم باشد مجددآً کلينزه شوند. در صورتي که ميکروبي که متبلا هستند از همان سوژاپيدمي نرسري باشد منتقل شوند افرادي که کشت ميکروب استافيلوکوک بيني آنها با نوعي که عامل اپيدمي است متفاوت باشد لازم نيست که منتقل شوند ولي افرادي با ضايعه استافيلوکوک مترشحه تا زماني که ضايعه و يا زخم بهبودي نيافته مراجعه ننمايند.

6- مواظبت از نرسري براي چندين هفته پس از اپيدمي بررسي بيماري در بين نوزادان چندين هفته پس از مرخص شدن کشت هفتگي از نوزادان (شامل بند نفا وکشت بيني پرسنل) که براي مدت کوتاهي با ارزش است و براي مدت طولاني ارزش ندارد.

نتيجه:
با بررسي هاي انجام شده به اين نتيجه مي رسيم که عامل بيماري نوزادان در نرسري ها و زمان هاي مختلف متفاوت بوده و فعلاً شايعترين عامل عفونت در بخش نوزادان ميکروب ها گرام منفي مخصوصا ًکلبسيلا است.

گروه ب: بتا همولتيک استرپتوکوک در کشت هاي انجام شده و گزارش نشده و با دلائل زير مي توان گفت احتمال اين بيماري فعلاً نيست.

1- در بررسي انجام شده متوجه شده اند که اين بيماري در نوزاد خانم هاي سياه پوست و سفيد پوست آمريکايي گزارش ولي در نوزاد خانم هاي مکزيکي مقيم آمريکا گزارش نشده و شايد نژاد و يا بعضي از عادات رلي را در ابتلاي بيماري داشته باشد.

2- در بررسي سال 69 بيمارستان امين 200 مورد محيط کشت مخصوص گروه ب – استرپتوکوک مورد استفاده قرار گرفت و چنين ميکربي گزارش نگرديد.